سینمای ایران و فقدان ژانر فاجعه
تاریخ انتشار: ۱۸ بهمن ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۰۴۱۵۷۹
کشور ما سرزمین بلاخیزی است؛ چه بلایای طبیعی مثل سیل و زلزله، چه بلایای اجتماعی و انسانی مثل آمار بالای تصادفات و تلفاتجانی آن، سقوط هواپیما، آتشسوزی و... ضمن اینکه به این موارد باید برخی بیماریهای واگیردار را هم اضافه کرد. بحران کرونا و آسیبهای گسترده انسانی آن از آخرین نمونههای مصداق فاجعه در کشور است که البته ابعاد جهانی داشته.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
به گزارش هممیهن، با شیوع ویروس کرونا در ایران و اپیدمی شدن آن در سطح جامعه و بالطبع پیامدهای روانی و ترس اجتماعی برساخته آن، باردیگر سینمای فاجعه، مولفهها و ویژگیهای آن در کنار اهمیت و جایگاه آن در صنعت سینما و تاثیرات اجتماعی آن بر مخاطب در بین سینماگران و برخی رسانههای سینمایی مطرح شد. اینکه آیا میتوان از فاجعه بهمعنای ژانری آن که ساختار فرمیک خاصی را طلب میکند حرف زد یا نه، مناقشهای است که باید در جای آن مورد بحث قرار داد.
اما چه آن را بهمثابه یک ژانر بدانیم یا نه، با تعداد زیادی از فیلمهایی مواجه هستیم که دستکم در شکل مضمون و شخصیتپردازی و روایت یک فاجعه یا بحران، واجد سنخیت در ساختار و بیان سینمایی است و میتوان آنها را در ذیل سینمای فاجعه، تعریف و طبقهبندی کرد. سینمایی که در آن، یک بلای طبیعی یا انسانی و اجتماعی، بسیاری از مردم و طبیعت را نابود میکند؛ برای مثال سیل، زلزله، وقوع جنگاتمی، شیوع یکبیماری و رخدادهایی مثل آتشسوزیهای مهیب یا یکسانحه هوایی. معمولا تمرکز این فیلمها روی فاجعه و به تصویر کشیدن آنهاست و شخصیتهای قصه در تلاش، مبارزه و مقاومت برای بقا و نجات خود از آن فاجعه هستند.
مولفههای بصری و دراماتیک این فیلمها به ژانر اکشن و علمی-تخیلی هم نزدیک است و چهبسا ترکیبی از آنهاست و حتی برخی آن را زیر مجموعه همین ژانرها میدانند. این آثار معمولا واجد کاراکترهای زیاد و خطوط داستانی متعددی هستند که بر محور تلاش آنها برای رهایی از فاجعه صورتبندی میشود. عدهای نیز از این فیلمها بهعنوان فیلمهای آخرالزمانی یاد میکنند که قصههای آن درباره پایان دنیاست، انسانیت و اخلاق بهطور کامل ازبین رفته و بازماندگان حادثه نیز درگیر تبعاتفاجعه هستند. برخی منتقدان این فیلمها را بهواسطه سنخیت و مولفههای مشترکی که با فیلمهای اکشن و حادثهای یا فیلمهای علمی- تخیلی دارند، بخشی از همین ژانر یا ترکیبی از آنها میدانند.
فیلمهایی که به بضاعت تکنیکی و جلوههای ویژه وابسته است و فیلمهای پرخرج و پرهزینهای هستند. بسیاری فیلم فرودگاه (۱۹۷۰) را نخستین تلاشجدی سینما برای ساخت آثار فاجعهای میدانند که با استقبال خوبی ازسوی مخاطبان و منتقدان همراه شد. ماجرای پوزیدون، زمینلرزه و آسمانخراش جهنمی از دیگر آثاری هستند که در این دوران و بهدنبال موفقیت فرودگاه ساخته شدند.
در عصر جدید و ظهور فناوریهایی مثل سیجیآی، ساخت آثار ژانر فاجعه، وارد مرحلهای جدید شد. شاید موفقترین و مشهورترین فیلم فاجعهای که طی سهدهه گذشته ساخته شده، فیلم تایتانیک بهکارگردانی جیمز کامرون است که ماجرای غرقشدن کشتی تایتانیک را با روایتی خیالی بهتصویر میکشد. اما فیلمسازی که بیشترین آثار را در این ژانر تولید کرده و بهنوعی به کارگردان سینمای فاجعه مشهور شده، رونالد امریش، کارگردان آلمانی است که فیلمهایی مثل روز استقلال، روز پس از فردا، ۲۰۱۲ و استارگیت را در این ژانر ساخته. اغلب فیلمهایی که در ژانر فاجعه ساخته شدهاند، داستانی تخیلی و فانتزی داشتند، اما نمونههای اندکی در این ژانر وجود دارند که براساس داستانی واقعی ساخته شدهاند؛ غیرممکن، سالی و مینیسریال چرنوبیل از این دسته هستند. همچنان این ژانر بین بسیاری از علاقمندان سینما طرفدار دارد و هرساله شاهد ساخت چند فیلم در این ژانر هستیم. فیلمهایی که بهواسطه هیجان، التهاب و ترسی که ایجاد میکند مخاطب را مجذوب و مرعوب خود میکند.
اما پرسش این یادداشت این است که چرا سینمای ایران کمتر سراغ ژانر فاجعه رفته و فیلمهای ایرانی با محوریت یک فاجعه یا بحران عمومی، یا کم است یا اصلا وجود ندارد. درحالیکه ایران کشوری بلاخیز و پر از حوادث و بحرانهای طبیعی و اجتماعی است که هرکدام از آنها میتواند دستمایه ساخت فیلم سینمایی قرار بگیرد. مثلا درباره زلزلهبم تنها یک فیلم بیدار شو آرزو کیانوش عیاری وجود دارد که آنهم پس از ۱۳ سال در سینمای هنر و تجربه اکران محدود شد یا درباره آتشسوزی و سقوط ساختمان پلاسکو تنها یک فیلم چهارراه استانبول مصطفی کیایی وجود دارد که بهشکل غیرمستقیم به آن پرداخته است.
گرچه بخشی از این کمکاری به کمبضاعتی سینمای ما از حیث تکنیکی و فنی یا کمبود بودجه برمیگردد، اما بهنظر میرسد مشکل کار در این مسائل سختافزاری نیست، بلکه بیشتر به سیاستگذاریهای سینمایی برمیگردد. به سیاستهایی که ساختن فیلم درباره حوادث و فاجعهها را مصداقی از سیاهنمایی میداند!
منبع: فرارو
کلیدواژه: سینمای ایران سینمای فاجعه فیلم ها فیلم هایی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۰۴۱۵۷۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
ممکن است فاجعه بم تکرار شود !
به گزارش همشهری آنلاین، محمد آئینی ظهر امروز در همایش بزرگداشت روز ملی شوراهای اسلامی که در سالن شیخ صدوق آستان حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) برگزار شد، با تاکید بر اینکه مردم در بافت فرسوده و سکونتگاههای غیررسمی حق حیات دارند و جان آنها در خطر است، گفت: در ایران ۱۷۰ هزار هکتار بافت فرسوده، حاشیهای و تاریخی و بیش از ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار سقف لرزان وجود دارد.
وی با بیان اینکه شوراها باید زبان گویای مردم باشند، افزود: در صورتیکه جریان نوسازی مسکن در بافتهای ناکارآمد و فرسوده کشور شتاب نگیرد، شاهد تکرار فاجعهای مانند بم خواهیم بود.
مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران با اشاره به برخی از حقوق مردم ساکن در بافتهای فرسوده، خاطرنشان کرد: این شهروندان در وهله اول حق حیات دارند، باید حقوق آنان به رسمیت شناخته شده و به منظور نوسازی واحدهای مسکونی در سکونتگاههای غیررسمی، موانع صدور اسناد مالکیت به منظور فراهم شدن امکان دریافت تسهیلات برطرف شود.
آئینی با اشاره به نهضت سنددار کردن اراضی در سکونتگاههای غیررسمی، تصریح کرد: بهرهمندی از امکانات شهری در حد متوسط محلات برخوردار شهری و فراهم کردن زیرساختهای خدمات آموزشی، فرهنگی، ورزشی، درمانی، بهداشتی اهمیت دارد.
وی با اشاره به بیش از ۶۰ درصد معابر در بافتهای فرسوده شهری، خاکی هستند، ابراز امیدواری کرد: با همکاری وزارت راه و شهرسازی و تخصیص قیر، طی مدت باقیمانده از دولت، هیچ معبر خاکی در سکونتگاههای غیررسمی و بافتهای فرسوده نداشته باشد.
مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران در ادامه تأکید کرد: دستگاههای اجرایی وظیفه دارند متناسب با پراکنش جمعیت در این مناطق، خدمات و زیرساختهای لازم را تأمین کنند.
وی حق اشتغال را از دیگر حقوق ساکنان مناطق بافت فرسوده شهری برشمرد و گفت: باید با ارائه آموزشهای شغلی، زمینه اشتغالزایی برای ساکنان این مناطق فراهم شود.
مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران در پایان با تأکید بر ارائه تخفیف ۵۰ تا ۱۰۰ درصدی صدور پروانه ساختوساز در مناطق فرسوده و ناکارآمد شهری خاطرنشان کرد: ارائه تسهیلات و امکانات و حمایتهای نهضت ملی مسکن، حق تغییر کاربری طبقات همکف و صدور پروانه ساختوساز برای واحدهای مسکونی با هر متراژ زمین، از اهرمهای تشویقی دولت در بافت فرسوده است.
کد خبر 847896 منبع: تسنیم برچسبها بافت فرسوده خبر مهم